Współcześnie wiele dokumentów prawnych możemy wystawić sami za pomocą odpowiednich wzorów formularzy. Są jednak takie, które może sporządzić jedynie osoba należąca do systemu prawa czyli notariusz. Tak jest właśnie w przypadku protestów weksli oraz czeków.
Weksel uważany jest za rodzaj papieru wartościowego wystawianego imiennie lub na zlecenie. Występują dwa rodzaje weksla – weksel trasowany oraz weksel własny. W przypadku pierwszego trasant (wystawca weksla) zaznacza, że inna osoba (trasat) obowiązkowo dokona zapłaty określonej sumy pieniężnej odbiorcy weksla (remitenta). W wekslu własnych sam zobowiązuje się do przekazania pieniędzy.
Natomiast sam protest weksla jest aktem publicznym, sporządzanym przez notariusza. Aktualnie notariusze rzadko sporządzają tego typu dokumenty, ze względu na to, że zdecydowana większość weksli jest wystawiana z klauzulą „bez protestu”. Aby doszło do wystawienia dokumentu musi pojawić się powód – nieprzyjęcie weksla lub odmowa jego zapłaty. W proteście muszą znaleźć się jednak określone dane:
Istnieje również kilka istotnych wytycznych dotyczących procesu sporządzania protestu weksla. Należy go zapisać na odwrotnej stronie niedostarczonego weksla. Można również sporządzić protest na osobnej kartce, ale musi ona zostać połączona z wekslem. Istotne jest również miejsce, w którym nastąpi podpisanie protestu – jeśli na odwrocie nie ma żadnych oświadczeń, podpisywanie zaczynamy bezpośrednio po ostatnim oświadczeniu. Natomiast w przypadku sporządzenia protestu na osobnej kartce, należy pamiętać o tym, aby przyłączeniu jej z niedostarczonym wekslem, tak aby na odwrocie nie było wolnego miejsca. Samo połączenie powinno być przypieczętowane pieczęcią urzędową lub, w razie niemożliwości jej zdobycia – należy przepisać podstawy protestu.
Jeśli dłużnik wyrazi wolę na zapłacenie weksla, notariusz zobowiązany jest do odebrania sumy pieniędzy, a także wystawienia pokwitowania.
Istotną sprawą jest jednak fakt, że to posiadacz weksla, który pragnie wystawienia protestu, płaci za wykonanie usługi notariuszowi. Oczywiście zadośćuczynienia może dochodzić u dłużnika. Wysokość opłaty za czynność notariusza regulowana jest w prawie wekslowym. Maksymalny koszt protestu wynosi aktualnie 5 zł i pół procenta nadwyżki ponad jednego tysiąca złotych sumy wekslowej. Nie może wynieść więcej niż dwa i pół tysiąca. Oprócz tego należy ponieść koszty wyjazdu notariusza poza obszar kancelarii – do 50 złotych za każdą godzinę.
Czek, tak samo jak weksel, jest papierem wartościowym – przekazem pieniężnym. To dokument wystawiony w ściśle określonej formie, w którym zawarte jest polecenie wypłaty pieniędzy. Polecenie wydaje wystawca, kieruje je banku w celu wypłaceniu określonej w czeku kwoty pieniędzy osobie, której nazwisko zostało wymienione na dokumencie. Wypłata może odbyć się ze środków wystawcy czeku, które są przechowywane w konkretnym banku. Polecenie jest bezwarunkowe.
Protest czeków to akt publiczny, sporządzany na tej samej zasadzie, co protest weksla – przez notariusza, na odwrocie czeku lub osobnej, połączonej z nim kartce. W proteście czeku również powinien pojawić się odpowiedni protokół, a także musi zostać przypieczętowany urzędową pieczęcią.
Pisemne oświadczenie banku, który stwierdził odmowę realizacji czeku, może zastąpić dokument notarialny. Za pomocą tego oświadczenia osoba posiadająca czek będzie mogła dochodzić wierzytelności.
Protest powinien odbyć się przed upływem ważności czeku lub najpóźniej dzień po upływie terminu. Notariusz również jest zobowiązany do odbioru zapłaty oraz wystawienia pokwitowania.
Współcześnie protesty czeków i weksli są aktami rzadko sporządzanymi przez notariuszy. Warto jednak pamiętać, że można skorzystać z ich usług. Jedną z nich jest Kancelaria Notarialna w Katowicach która wykonuje protesty weksli i czeków.